TT – Chỉ cần đi tay không ra phố, bạn có thể mang về các loại thực phẩm với đủ thứ thìa, đũa, hộp… dùng một lần, vừa rẻ lại vừa tiện.

Những hộp cơm như thế này có mặt rất nhiều trong đời sống của sinh viên – Ảnh: THUẬN THẮNG

Dùng hộp xốp đựng thức ăn đã trở thành thói quen của người dân – Ảnh: T.Thắng
Thế nhưng như cảnh báo mới nhất của Cục An toàn thực phẩm, đũa dùng một lần có thể tồn dư chất bảo quản chống mốc, còn hộp xốp dùng một lần có thể thôi nhiễm chất gây ung thư, rối loạn chức năng gan, thận… nếu chứa đựng thực phẩm ở nhiệt độ trên 70oC hay đồ ăn chua.
Không dùng cho thức ăn nóng, chua
Các cửa hàng chuyên doanh hộp, túi dùng một lần trên phố Hàng Buồm, Hà Nội vừa vào mùa nóng nên la liệt hè phố là những hộp nhựa mỏng, trong suốt, có đủ nắp đậy, đủ kích cỡ đựng thực phẩm, giá cũng rất rẻ: bán lẻ chỉ 40.000 đồng/100 hộp, mua bao nhiêu cũng có. Nhiều người đã quên dần việc đi mua đồ ăn phải mang theo cà mèn vì hàng quán nào, kể cả hàng vỉa hè, cũng rất sẵn các hộp chứa dùng một lần.

"Ngay cả ở Mỹ người ta vẫn dùng hộp nhựa PS để đựng thực phẩm. Nước ta chưa tổng hợp được polystyrene hàm lượng 100% nên vẫn phải nhập nguyên khối và tạo khuôn đúc ở 80oC. Nếu việc nhập và đúc hộp một cách rõ ràng thì không ảnh hưởng tới sức khỏe, nhưng nếu tái chế các hộp đã qua sử dụng sẽ có nguy cơ gây độc. Vấn đề hiện nay là phải quản lý chặt các cơ sở sản xuất hộp nhựa."
PGS.TS Huỳnh Quyền (giám đốc Trung tâm Nghiên cứu công nghệ lọc hóa dầu ĐH Bách khoa – ĐHQG TP.HCM)
Tuy nhiên, TS Lâm Quốc Hùng (trưởng phòng giám sát ngộ độc thực phẩm, Cục An toàn thực phẩm) lại vừa cảnh báo: không nên dùng hộp xốp sản xuất từ nhựa PS đựng thực phẩm nóng trên 70oC trở lên. Hộp xốp đựng thực phẩm là đồ dùng một lần, tạm thời, không dùng để trữ thực phẩm trong thời gian dài, không sử dụng loại hộp này để đựng nước sôi, thức ăn nhiều dầu mỡ, thức ăn đồ uống chua như dưa muối, xà lách trộn giấm hoặc chanh…
Theo ông Hùng, bình thường dầu mỡ không phân cực, nhưng khi đun nóng dễ tạo hiện tượng thủy phân khiến các chất độc hại tồn dư thôi nhiễm ra thực phẩm, đặc biệt thường thấy nhất ở hộp xốp là hai chất styrene và ethylbenzene. Tùy mức độ thôi nhiễm, hai chất này có thể gây các bệnh lý như rối loạn chức năng gan, thận, đột biến gen, gây loạn sản tổ chức tế bào (ung thư). Mặc dù hộp xốp chỉ có 5% là nhựa (95% còn lại là không khí), nhưng nếu nguyên liệu sử dụng không tinh khiết mà dùng loại nhựa tái chế, người sử dụng có thể bị thôi nhiễm chì, cadmium từ hộp. Ngoài ra, quá trình tái chế đốt nhựa cháy ở nhiệt độ cao cũng có thể sản sinh dioxin ô nhiễm sang người sử dụng.
TS Hùng cũng thông tin các giám sát đồ chứa đựng thực phẩm năm 2011 và 2012, trong đó có thực nghiệm dùng thực phẩm nóng trên 60oC và rượu trong hộp xốp rồi đem phân tích, các chỉ số styrene và ethylbenzene phát hiện được vẫn dưới ngưỡng cho phép. Kiểm nghiệm đũa dùng một lần lấy tại các chợ Hà Nội cũng chưa phát hiện hóa chất bảo quản chống mốc độc hại. Tuy nhiên theo ông Hùng, nên tuyệt đối tuân theo các hướng dẫn về sử dụng đồ chứa đựng thực phẩm dùng một lần, đặc biệt không dùng loại hộp này chứa thức ăn để quay trong lò vi sóng, hay chứa các loại thực phẩm có nhiều dầu mỡ như sườn rán chua ngọt, quẩy nóng, cánh gà rán hay dưa chua rất phổ biến hiện nay.
Nếu cần chứa thức ăn nóng, ông Hùng cho rằng nên chuyển sang loại hộp nhựa đặc, chịu nhiệt để đựng thực phẩm, có ghi chú cho phép sử dụng trong lò vi sóng. Các loại thực phẩm khô, có dầu mỡ nóng nên đựng trong túi giấy (loại dùng cho thực phẩm) để bảo đảm an toàn. Với các loại hộp xốp dùng một lần, thực phẩm nóng trên 70oC hộp sẽ giải phóng ra styrene và ethylbenzene, ảnh hưởng sức khỏe người dùng.
Nhiều người bán, người dùng chưa quan tâm
Khuyến cáo của Cục An toàn thực phẩm về những lưu ý khi dùng hộp xốp để đựng thức ăn vẫn chưa làm người tiêu dùng và người bán hàng quan tâm. Người bán lẫn người mua vẫn rất ưa chuộng dùng hộp xốp vì sự tiện lợi. Một người bán xôi tại khu vực chợ Phú Nhuận, TP.HCM dùng hộp nhựa lấy xôi nóng cho khách rất ngạc nhiên khi nghe không nên để đồ ăn nóng trong hộp xốp vì: "Bao nhiêu năm nay tôi vẫn bán như thế có thấy ai phàn nàn gì đâu, xôi mà không nóng khách đâu có thích" – chị giải thích. Chủ một quán phở trên đường Lê Văn Sỹ (Q.3) cho biết trung bình mỗi ngày cửa hàng của chị tiêu thụ gần 100 tô làm bằng xốp để đựng phở khi khách mua mang về. "Nước phở phải nóng mới ngon"- chị cho biết.
Tại cổng một số trường học ở Q.Phú Nhuận, Q.3, nhiều học sinh sau giờ tan trường mua nước ép trái cây, xúp cua nóng, phô mai que chiên nóng… đựng trong ly nhựa, hộp xốp để nhấm nháp. Chị Mai Ngọc Hương (Q.3) là phụ huynh đi đón con cho biết "những khuyến cáo không đựng thức ăn nóng, thức ăn có chứa dầu mỡ, thức ăn chua rất khó tuân thủ, vì khi mua thức ăn bên ngoài tâm lý ai cũng vội vã, hơi đâu để ý những điều đó".
Bác sĩ Nguyễn Thị Huỳnh Mai, chi cục phó Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm TP.HCM, cho biết sắp tới chi cục sẽ lấy một số mẫu như ly nhựa, ống hút, đũa… để tiến hành kiểm tra chất lượng. Theo bác sĩ Huỳnh Mai, hộp xốp khó gây ngộ độc cấp tính nhưng những chất độc hại nếu có trong đó sẽ ngấm, tích tụ dần và gây ra những tác động không tốt cho sức khỏe về lâu dài. Tuy nhiên, với tình hình thức ăn đường phố tràn lan, cuộc sống đô thị vội vã như hiện nay, việc hạn chế sử dụng hộp xốp là rất khó vì sự tiện dụng không dễ thay thế được. Nhưng "người tiêu dùng không nên mất cảnh giác khi sử dụng hộp xốp để bảo vệ sức khỏe của mình"- bác sĩ Mai khuyến cáo.
PGS-TS Phạm Thành Quân – trưởng khoa kỹ thuật hóa học ĐH Bách khoa (ĐHQG TP.HCM) – cũng nhấn mạnh: "Chỉ nên sử dụng hộp xốp như giải pháp tình thế và nên dùng hộp thủy tinh, gốm sứ đựng thực phẩm cho an toàn".
LAN ANH – NGỌC NGA

Bao bì chủ yếu không nhãn mác
Chiều 8-4, ghi nhận tại chợ Tân Định (Q.1, TP.HCM) cho thấy các mặt hàng như túi nilông, hộp xốp đựng thức ăn được bán khá chạy. Chủ một sạp túi nilông tại chợ này cho biết các loại hộp xốp nhựa có giá khá rẻ, chỉ 250-300 đồng/hộp, các loại khác như chén, đĩa… loại lớn có giá cao hơn, cao nhất khoảng 3.000
đồng/sản phẩm dùng để đựng chủ yếu là thực phẩm chế biến sẵn. Tất cả sản phẩm này đều không nhãn mác, xuất xứ, địa chỉ sản xuất. Nhiều tiểu thương khẳng định họ nhập hàng từ các đầu mối về chứ không biết, không rõ cơ sở sản xuất, công ty ở đâu?!
Ông Trần Ngọc Tân, giám đốc Công ty Tân Á Âu (Q.Bình Tân, TP.HCM), chuyên sản xuất các loại bao bì, cho biết phần lớn các loại bao xốp được sử dụng để đựng thực phẩm tại các quán cơm vỉa hè, các chợ hiện nay có một phần độc chất nên theo ông Tân, nhiều nước trong khu vực như Malaysia, Thái Lan, Indonesia… đã chuyển sang bao bì trong suốt, chịu được nhiệt độ cao để đựng thực phẩm.
DŨNG TUẤN