Trong thị trường chứng khoán không có quy luật nào mà lại không có ngoại lệ, tuy nhiên có một số nguyên tắc mà nhà đầu tư không thể không tuân theo. Xin giới thiệu cùng các bạn xem xét 10 nguyên tắc chung nhằm giúp nhà đầu tư có cách tiếp cận hợp lý hơn trong đầu tư dài hạn. Mỗi nguyên tắc đều hàm chứa một số khái niệm cơ bản mà bất kề nhà đầu tư nào cũng cần nắm vững. 1. Bán cổ phiếu đang thua lỗ và giữ lại cổ phiếu có lãi!
Các nhà đầu tư thường bán đi các cổ phiểu đã được lựa chọn đúng đắn và đáng có lại để thu về lợi nhuận trong khi cứ tiếp tục nắm giữ các cổ phiếu đang giảm giá với hy vọng vào một đợt phục hồi. Nếu không thể biết được khi nào đợt hồi phục mới diễn ra, tốt nhất là nên bán đi cổ phiếu đó; nếu không, trong trường hợp xấu nhất bạn sẽ thấy có phiếu sẽ giảm đến mức giá trị không còn là bao. Tất nhiên việc nắm giữ những cổ phiếu tốt và bán đi những cố phiếu không chất lượng là một ý tưởng tuyệt vời song việc thực hiện nó lại không hề dễ dàng. Những thông tin sau đây có thể giúp bạn thực hiện việc đó dễ dàng hơn.
2. Nắm giữ cổ phiếu đang có lãi
Theo lý thuyết thì hầu hết những thành công của nhà đầu tư là nhờ một số ít các cổ phiểu trong danh mục lại có thể đem lại lợi nhuận lớn. Nếu bạn đặt ra một mục tiêu sẽ bán cổ phiếu sau khi đã tăng đến một mức nhất đinh – ví dụ tăng gấp 3 lần – bạn có thể không bao giờ tận dụng hết được một cổ phiếu đang tăng giá. Chưa có ai trong lịch sư có thể có mức lãi gấp 10 lần so với giá đầu tư ban đầu theo phương pháp “bán sau khi tăng gấp 3”. Đừng bao giờ đánh giá thấp những cổ phiếu đang tăng giá bằng cách tuân theo những quy tắc cá nhân quá cứng nhắc. Nếu bạn không hiểu được tiềm năng của món đầu tư của mình, những luật lệ do chính bạn đề ra sẽ mang tính tùy tiện và hạn chế.
3. Bán đi cổ phiếu đang thua lỗ
Không có đảm bảo nào về khả năng phục hồi sau một giảm sâu. Bên cạnh sự quan trọng của việc không nên đánh giá thấp các cổ phiếu có lãi, ta cũng cần có cái nhìn thực tế những món đầu tư thua lỗ. Nhận ra những cổ phiếu đang thua lỗ thường rất khó khăn bởi việc đó cũng đồng nghĩa với việc công nhận sai lầm của bạn. Tuy nhiên sự trung thực trong việc xác nhận một cổ phiếu đang không đạt những gì bạn mong đợi là rất quan trọng. Đừng ngần ngại gạt sang một bên sự sĩ diện cá nhân và tiếp tục có những quyết định sáng suốt hơn trước khi khoản thua lỗ của mình ngày càng lớn hơn.
Trong cả hai trường hợp, diểm mấu chốt là việc đánh giá tiềm năng của doanh nghiệp thông qua những nghiên cứu của ạn. Trong mỗi trường hợp bạn vẫn phải quyết định xem mức giá hiện tại có phù hợp với những tiềm năng trong tương lai hay không. Hãy nhớ không để sự sợ hãi của bạn làm vơi đi thành quả thu được hay làm tăng những thiệt hại.
a. Không dựa theo những lời mách nước
Bất kể những lời mách nước này là từ người thân hay những nhân viên môi giới, không ai có thể đảm bảo cổ phiếu sẽ diễn biến như thế nào. Khi bạn quyết định đầu tư, bạn cần biết rõ lý do tại sao bạn có quyết định như vậy bằng việc tự nghiên cứu và phân tích bất kể công ty nào bạn muốn đầu tư vào bằng những đồng tiền khó khăn lắm bán mới kiếm được. Quyết định đầu tư dựa trên những thông tin do người khác đựa ra sẽ không khác gì việc đánh bạc. Tất nhiên, với một sự may mắn nhất định, lời mách nước có thể là đúng. Nhưng đó sẽ khong bao giờ khiến bạn trở thành một nhà đầu tư có thông tin đây đủ, mà đây lại chính là điều bạn cần để trở thành một nhà đầu tư thành công trong dài hạn.
b. Không quan tâm đến những thay đổi nhỏ
Trong bí quyết số 1 chúng ta đã xem xét sự quan trong của việc nhận thấy một cổ phiếu đang không được như ý, tuy vậy bạn cũng cần sẵn sàng đón nhận những biến động trong ngắn hạn. Là một nhà đầu tư dài hạn, bạn không nên sợ hãi khi những khoản đầu tư của bạn có những biến động trong ngắn hạn. Khi theo dõi những hoạt động đầu tư của mình, bạn cần nhìn nhận trên một bức tranh toàn cảnh. Cần phải tự tin về chất lượng những khoản đầu tư của mình thay vì sốt săng với những thay đổi mang tính ngắn hạn. Cũng không nên quá chú trọng vào sự khác biệt nhỏ giữa lệnh mua giá bất kỳ tốt nhất (ATO, ATC) và lệnh mua ở một mức giá xác định (LO) khi quyết định đầu tư.
Tất nhiên, những tay trade chuyên nghiệp sẽ sử dụng những thay đổi trong từng ngày để có thể kiếm lời. Nhưng lợi nhuận của một nhà đầu tư dài hạn lại đến theo một cách hoàn toàn khác. Thành quả này đến sau nhiều năm. Vì vậy hãy tập trung vào việc xây dựng một triết lý đầu tư chung cho chính bạn thông qua việc tự học và trau dồi kiến thức.
4. Đừng quá coi trọng tỷ lệ P/E
Các nhà đầu tư thường quá coi trong tỷ lệ P/E. Việc chỉ sử dụng tỷ lệ này để đưa ra quyết định đầu tư là hết sức nguy hiểm. Tỷ lệ P/E phải được nhìn nhận trong một ngữ cảnh cụ thể và phải được sử dụng trong mối liên hệ với các quá trình phân tích khác. Vì vậy, một tỷ lệ P/E thấp không có nghĩa là cố phiếu đang bị đánh giá thấp hơn giá trị thực cũng như tỷ lệ P/E cao không có nghĩa là một công ty đang được định giá quá cao.
5. Không quá sa đà vào các cổ phiếu giá rẻ
Có một quan niệm sai lầm rằng nếu mua cổ phiếu giá thấp hơn sẽ ít bị thua lỗ hơn. Tuy vậy bất kể bạn mua môt cổ phiếu giá 15 ngàn rồi nó giảm về 0 hay một cổ phiếu 250 ngàn cũng giảm tương tự thì theo cả hai cách bạn đều mất đi 100% số tiền đầu tư. Một cổ phiếu không tốt với giá 15 ngàn có nguy cơ giảm giá không khác gì một cổ phiếu 250 ngàn cả. Trong thực tế, cổ phiếu giá rẻ thường rủi ro hơn so với cổ phiếu giá cao bởi sẽ có những quy định chặt chẽ hơn ở những cổ phiếu giá cao này.
6. Hãy chọn một chiến lược đầu tư và gắn bó với nó
Mỗi người có một phương pháp khác nhau trong lựa chọn cổ phiếu để đạt được mục đích đầu tư của mình. Có nhiều cách để thành công và không có một chiến lược nào hoàn toàn tốt hơn các chiến lược còn lại. Tuy nhiên, một khi bạn đã xác định được chiến lược của riêng mình, hãy gắn bó với chiến lược đó. Một nhà đầu tư bối rối giữa các chiến lược lựa chọn cổ phiếu khác nhau thường có được những điều tệ nhất chứ không phải tốt nhất từ các chiến lược này.
7. Tập trung vào tương lai
Cái khó của đầu tư nằm ở chỗ chúng ta cố gắng đựa ra những quyết định dựa trên những điều chưa xảy ra. Cần luôn ghi nớ rằng cho dù ta có sử dụng những dữ liệu đã qua như một chỉ bảo cho những gì sẽ xảy ra thì những gì thực sự sẽ xay ra mới là điều quan trọng.
Làm sao cổ phiếu này có thể tăng hơn nữa?. Bạn đã không mua cổ phiếu của 1 công ty mới thành lập. Nhưng bạn hãy kiểm tra những chỉ sổ cơ bản và nhận ra rằng cổ phiếu của công ty đó vẫn còn rất rẻ và đã mua cổ phiếu này để rồi sau đó lại gấp nhiều lần. Điều cốt yếu ở đây là quyết định đưa ra cần dựa trên những gì có thể xảy ra trong tương lai chứ không phải những gì đã diễn ra trong quá khứ.
8. Đầu tư có nghĩa là có cái nhìn dài hạn
Lợi nhuận khổng lồ trong ngắn hạn thường đánh lừa những người mới tham gia thị trường. Nhưng việc chấp nhập một tầm nhìn dài hạn và không chấp nhận tư tường “vào, ra rồi kiếm một đống tiền” là điều bắt buộc đối với bất kể nhà đầu tư nào. Điều này không có nghĩa là không thể kiếm tiền bằng các trade thường xuyên trong ngắn hạn. Nhưng như đã đề cập, đầu tư và đầu cơ là hai cách hoàn toàn khác nhau để có được lợi nhuận từ TTCK. Đầu cơ hàm chứa những rủi ro rất khác so với đầu tư theo phương pháp “Mua và giữ”. Nhà đầu cơ cũng cần có những kỹ năng đặc biệt.
Không nhất thiết một trường phái đầu tư nào phải tốt hơn trường phái còn lại. Cả hai đều có những ưu nhược điểm của mình. Tuy nhiên trade có thể không thích hợp với ai đó không có thời gian, nguồn tài chính, nền tảng giáo dục và mng muốn phù hợp. Hầu hết mọi người đều không phù hợp với trường phái trade này.
9. Có cách nhìn ‘thoáng’ khi lựa chọn công ty
Rất nhiều công ty tốt mang tên gia đình. Hàng ngàn công ty nhỏ có khả năng trở thành các blue-chip trong nay mai. Thực tế giai đoạn 1926-2001 đã chững minh những công ty nhỏ thường đem lại lợi nhuận cao hơn đầu tư vào các công ty lớn. Các công ty nhỏ cho lợi nhuận trung bình 12.27% trong các công ty trong danh sách S&P 500 chỉ có mức lợi nhuận 10.53%.
Tuy nhiên điều này không nhằm mục đích khuyên bạn đầu tư toàn bộ danh mục của mình với các cổ phiếu nhỏ. Điều chúng tôi muốn nhất mạnh là bạn cần hiểu rằng có rất nhiều công ty tốt không nằm trong danh sách của các cty được tính trong chỉ số Dow Jones hay các chỉ số chứng khoán được đại diện bởi các doanh nghiệp tiêu biểu tại các nước. Bỏ qua những công ty kém nổi tiếng đôi khi đồng nghĩa với việc bỏ qua những cơ hội thu lợi nhuận rất lớn.
10. Thuế là quan trọng những không quá quan trọng
Tại thị trường CK việt Nam cho đến nay các nhà đầu tư vẫn chưa phải chịu thuế trên lợi nhuận thu được từ giao dịch chứng khoán. Tuy nhiên sớm muộn thì loại hình thuế này cũng sẽ được áp dụng.
Nghĩ rằng thuế là quan trọng hơn tất cả là một chiến lược hết sức nguy hiểm bởi nó có thể khiến nhà đầu tư đưa ra những quyết định không mấy sáng suốt. Cho dù là một yếu tố quan trong nhưng nó không phải là yếu tố quan trọng hàng đầu. Yếu tố quan trọng nhất trong quyết định đầu tư là phải đảm bảo an toàn rồi gia tăng số tiền đầu tư của bạn.
Kết luận:
Trong bài viết này chúng tôi đã đề cập đến 10 bí quyết dành cho nhà đầu tư dài hạn. Ngay từ đầu chúng tôi đã nói rằng luôn có ngoại lệ cho tất cả các quy luật song không thể cường điệu hóa yêu tố này. Tùy thuộc vào tính hình thưc tế mà bạn có thể không đồng ý với những điều đã được đề cập ở đây. Tuy nhiên chúng tôi hy vọng rằng những nguyên tắc mà chúng tôi vừa đề cập sẽ có ích cho bạn và có thể cho bạn một cái nhìn sâu sắc hơn về công việc đầu tư của mình.
